ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗ Σ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ( Η σφαγή των λιμενεργατών το 1934)

Πρωτομαγιά σήμερα και όλοι μιλάνε για το εργατικό κίνημα, την ιστορία του και τέτοια πράγματα, με σελίδες και αφιερώματα σε απεργίες, συγκρούσεις και  εργατικούς αγώνες. Όλα με λεπτομέρειες. Όλα, εκτός από το «κίνημα» της Καλαμάτας, τη σφαγή των λιμενεργατών, που έγινε στις 9 Μαΐου το 1934. 
Κανείς δεν μιλάει για αυτό τον εργατικό αγώνα. Κανείς δεν μίλησε ποτέ. Έμεινε έτσι ξεχασμένος στο χρόνο, χωρίς να καταγραφεί στις επίσημες σελίδες των κομματικών γραφείων που συνηθίζουν να βγάζουν τελάληδες, να  βάζουν σφραγίδες και να κάνουν αφιερώματα. 
Ένα «ορφανό» εργατικό κίνημα, μόνο του, αχρωμάτιστο, που κανείς δεν θέλει ν’ αγγίξει. Κι’ ας ήταν ο πιο καθάριος ίσως εργατικός αγώνας που έγινε ποτέ στη χώρα μας, χωρίς κομματικούς επιτρόπους, συμβουλάτορες και άλλους πατέρες της καθοδήγησης. 
Μια εντελώς αυθόρμητη εργατική σύγκρουση των λιμενεργατών της Καλαμάτας, ενάντια στ’ αφεντικά τους, που άφησε πίσω της εφτά νεκρά εργατόπουλα,  και πολλούς τραυματίες, χτυπημένους από από τα βόλια των στρατιωτών που στήσανε πολυβόλο και μακελέψανε την εργατιά. 
Νεκροί:  Γιάννης Κολιτσιδάκης, Βασίλης Γιαλατσινός, Αντώνης Μαραγκουδάκης, Ανδρέας Σπάλας, Π. Πηλίκας, Μούντανος, Καραμπατέας.

Αξίζει να καταγραφούν στη δική μας μνήμη…

Η κηδεία - διαδήλωση του λιμενεργάτη Σπάλα.

«Αργοσέρνω τα βήματα

στων νεκρώνε τα βήματα

και συλλογιέμαι

Ώ! φίλε

Ω!  άνθρωποι

θ’ ακονίσω το ξίφος μου...»

( Δημ. Πασαγιώτης)

Ο « Έμνοστος Τόπος»,  σκληρός στη πορεία του χρόνου, αλλόκοτος,  στη χρονική διάρκεια της  « Δωρικής Σιωπής», που τυλίγει τα φωτεινά παράσιτα του χώρου. Μένουν μόνο τα κορίτσια,  φουσκάλες στο χλωρό κλωνάρι της θάλασσας, να γέρνουν στα παραθύρια` μέσα σ’ ένα φως μουντό, και μονότονο, τυφλωμένα από την απραξία του χρόνου και των ανθρώπων ` με μόνιμα καρφωμένο το βλέμμα στη κόκκινη ανταύγεια του δειλινού που έφυγε`  στη μακρινή διάρκεια του μωβ στον ορίζοντα` στα χρώματα που σκάλωσαν στα κλειστά παράθυρα και χάθηκαν μέσα σέ καθρέφτες από μπετόν, διαλύοντας τη νόηση της ευθείας, αντανακλώντας υπερμεγέθη τα είδωλα της απουσίας και την απώλεια μνήμης. Όλα αυτά χαραγμένα πάνω στις βρώμικες τέντες των πολυκατοικιών της πλατείας, στα  γεράνια που μαραίνονται πίσω από τα παράθυρα των κομματικών γραφείων, στους ανθρώπους που  οσφραίνονται το «Τίποτα». Έτσι για να γίνει σάρκα ο  λόγος τoυ ποιητή για της  φωτιάς το προχώρημα.

Εκείνο το προχώρημα θυμότανε  ο γέρο- Λεάκος, ο πρώτος στους τσαγκαράδες της Καλαμάτας, που όλο έκανε πως μαστόρευε στη πλατεία, για να βρίσκει πρόσχημα ν’ απιθώνει τις μνήμες του ολόγυρα στο τοπίο. Για κείνο το προχώρημα, που  «κίνημα της Καλαμάτας» τόλεγε  ο «γέρος» μου,  ‘κει που τρώγαμε ψωμοτύρι, κατά το μεσημέρι, κοντά στη φωτιά με τη  «ψαρόκολλα».

Και ‘γω όλο ρώταγα : - Μα γιατί τους σκοτώσανε ;   Σκευότανε λίγο ο γέρος μου, και δεν έβρισκε ν’ απαντήσει. Μόνο κούναγε το κεφάλι του και σιγανά έλεγε:  - Το κράτος βλέπεις, η εξουσία, πήγανε ενάντια της...

Τ’ άκουγα από μικρό παιδί, σα κουβάλαγα καρέκλες με το καρότσι ή έκανα κουβέντα,  με τους τσαγκάρηδες της πλατείας,  ή τους μπαουλάδες,  στην οδό Τριπολιτσάς, που δουλεύανε ξύλα ή φέρετρα.  Τότενες θυμάμαι,  πως μέρες πολλές ήταν σα νάχα αγναντέψει ο ίδιος , από τη μεγάλη πόρτα της «Ηλεκτρικής Εταιρίας»,  την εργατιά, ν’ ανεβαίνει από τη Παραλία, με σηκωμένες γροθιές, κουβαλώντας νεκρούς και κόκκινα λάβαρα. Να σκούζει για τις ζωές και το ψωμί που της παίρνανε.

Άλλες φορές ήταν,  σα νάχα καθίσει χάμω κοντά στις μανάδες που κλαίγανε κοντά στα νεκρά εργατόπουλα. Ακόμα και τώρα, σαν βγεις κατά  κείνες τις φτωχοσυνοικίες,  που σα ζωντόβολα μείνανε να  χαζεύουνε το χρόνο... σα κάτσεις στη «Φυτειά» στο καπηλειό του « Θείου», ή ρωτήξεις τους ασπρομάλληδες λιμενεργάτες, όσοι μείνανε, θα σου πουν για  «τότενες» ...

Για τη «Σφαγή»,  που γράψανε οι φυλλάδες... Για το « Κίνημα» το δικό τους, που λέγανε όσοι το ζήσανε... Για τα εφτά εργατόπουλα, που θέρισαν οι σφαίρες των μακελάρηδων του λαού μας... για τους ανήμπορους και τους σακατεμένους από τα χτυπήματα....

Χρόνια τώρα, με παιδεύανε αυτές οι εικόνες. Δεν μπορώ παρά να μιλήσω για τους νεκρούς, να ιστορίσω όσα άκουσα.« Το αίμα μαθές δεν ξεπλένεται, δεν συχάζει, παρά μόνο στη θύμηση και τον αγώνα»  Το να ξεχνάς είναι κατάρα ...

Χίλια εννιακόσια μέχρι 1934. Τα χρόνια της αντάρας και της μαζικής πάλης. Η κοινωνική εξέγερση στα χέρια των αριστερών. Το όνειρο,  για την ουτοπία, την αδερφοσύνη, τη καλύτερη ζωή, το ανέβασμα του ανθρώπου πάνω από τη βαθμίδα του ζώου. Η  Εξέγερση.

 Η εξαθλίωση της εργατιάς και  η απελπισία των λαϊκών μαζών. Το τσάμπα μεροκάματο και το ψωμί που έλειπε από τις φαμίλιες. Αναγκαστικό δάνειο, για τις βουλγαρικές αποζημιώσεις, διχοτόμηση του νομίσματος. Η ταξική πάλη στο αποκορύφωμα της. Όλο νεκροί και αίματα και συγκρούσεις και εξεγέρσεις.- 1923 Πανελλήνια εργατική απεργία, συγκρούσεις, νεκροί δύο εργάτες και 10 τραυματίες. 1925 Απεργία στην Αθήνα. Δολοφονείται ο εργάτης Πατλάκος έξω από το εργατικό Κέντρο. 1926 Αιματηρές συμπλοκές στη Αθήνα, λαού, στρατού και αστυνομίας. Ο εργατικός λαός έχει ξεσηκωθεί ενάντια στις διχτατορικές τάσεις του Κονδύλη. 1927 Αγρίνιο 2 νεκροί. Θεσσαλονίκη 1 νεκρός Αθήνα 3 νεκροί Γ. Γεράλδης, Μ. Κόντος, Κούδρος Μπενούκας και 11 τραυματίες . 1931 Ελευσίνα σκοτώνονται 4 εργάτες από το στρατό. 1933 Νάουσα Απεργία στα υφαντουργία Λαναρά, Αλιβέρι. Σάμος 1 νεκρός. Σεπτεμβρίου 7. - Ο Πρόεδρος της Ένωσης φορτοεκφορτωτών λιμένος Καλαμάτας Απόστολος Διαμαντόπουλος, πυροβολεί και σκοτώνει τον ιδιοκτήτη φορτηγίδας πάνω σε διαφωνίες για ζητήματα  λιμενεργατών.

Και μέσα σ’ όλα αυτά σωρό οι πρόσφυγες σε λιμάνια, υπόστεγα και παράγκες, φτηνά εργατικά χέρια στο «βωμό» της «ελληνικής» οικονομίας που πλούτιζε τους λίγους αφεντάδες.

 Όλα αυτά σε μια αέναη πορεία του Γένους,  να γυρίζει γύρω από τον εαυτό του, να χάνει πατρίδες, οράματα και μνήμες και όλο ν’  ανασκαλεύει τη χαμένη του ύπαρξη.

Τα ίδια και στην Ευρώπη. Και εκεί συνεχείς συγκρούσεις. Κυρίαρχο γεγονός η Ταξική πάλη, και μόνιμη διέξοδο για το καπιταλισμό η βίαιη καταστολή, η βία, η ένοπλη βία και ο φόνος, σα μόνη διαφυγή από το αναπόφευκτο αποτέλεσμα των εργατικών εξεγέρσεων που φτάνανε στην  αμφισβήτηση και το κλονισμό του συστήματος. Αυξανόμενοι συνεχώς οι μηχανισμοί φοβίας και οι βίαιες πράξεις καθυπόταξης της  Ταξικής αναμέτρησης, με μόνιμο στόχο, να μη συντριβεί το σύστημα μέσα στην ογκούμενη ταξική πάλη.  Παρίσι, οι εργάτες πίσω από οδοφράγματα χτυπιούνται με τους φασίστες και στη Βιέννη  και το Λίντς της Αυστρίας πυροβολούνται και  μακελεύονται από τους φασίστες του Ντόλφους. Οι μεταλλωρύχοι της Αστουρίας, σε ένα γενικό ξεσηκωμό, με το όπλο στο χέρι, με αίματα χαράζουν τ’ όνομα της Αυστριακής Κομμούνας.

Στη χώρα μας προετοιμάζεται η εγκαθίδρυση της φασιστικής διχτατορίας. Οι εργάτες, απεργώντας, διεκδικούν το δικαίωμα για δουλειά και  υπερασπίζονται τις ελευθερίες τους. Καμία άλλη περίοδος δεν έχει να παρουσιάσει τόσες μαζικές κινητοποιήσεις, ταξικές συγκρούσεις και απεργίες.

 1934 Ιανουάριος, 200 φυματικοί καπνεργάτες στη Θεσσαλονίκη, καταλαμβάνουν τα γραφεία του Ταμείου Ασφαλίσεως καπνεργατών. Η αστυνομία σπάζει τη πόρτα, γίνονται 200 συλλήψεις. Δολοφονική  επίθεση κατά των φυλακισμένων κομμουνιστών στου Συγγρού. Διαδήλωση εργατών στην Λάρισα. Απεργία μεταλλωρύχων στο Λαύριο. Απεργία υφαντουργών στο Βόλο. Δίκη της «Κοινωνικής Αλληλεγγύης» και απόφαση που διατάσσει τη  διάλυσή της. Αγρότες καταλαμβάνουν, στα Αλώνια της Κατερίνης, αγροτικές εκτάσεις.  Επίθεση φασιστών και Τριεψηλιτών στο εκλογικό Κέντρο του ενιαίου Μετώπου στην Αθήνα.- 48ωρη απεργία των τροχιοδρομικών και αυτοκινητιστών στην Αθήνα, ενάντια στη ληστρική «Πάουερ». Συγκρούσεις εργατών με φασίστες στη Σταδίου, Δουργούτι και Καισαριανή.- 100 εργάτες στην Αθήνα αμπαρώνονται στο Εκλογικό τους Κέντρο, η αστυνομία καταλαμβάνει το κέντρο με αντλίες και πιστολιές.- Και μέσα σ’ όλα αυτά συνέρχεται η 6^η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για να «καθορίσει»  πως η  «επικείμενη επανάσταση των εργατών  στη χώρα μας θα έχει αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα,  με γρήγορο πέρασμα στη σοσιαλιστική επανάσταση» και να καταδικάσει την «οπορτουνιστική - αντικομματική γραμμή» του Ασημίδη.!!

Φλεβάρης. Διαμαρτυρίες των φορτοεκφορτωτών Λιμένος Καλαμάτας ότι το «σιλό» δημιουργεί ανεργία.- Στις Δημοτικές εκλογές του Δήμου Καβάλας νικάει το Ενιαίο Μέτωπο με Δήμαρχο το Παρτσαλίδη και σε 70 περίπου κοινότητες. Η Κυβέρνηση  Τσαλδάρη, συλλαμβάνει στη Καβάλα το «κόκκινο Δήμαρχο», διαδηλώσεις εργατών στη Καβάλα απαιτούν την απελευθέρωση του.-

Μάρτης.- Οι τροχιοδρομικοί της Αθήνας, απεργούν για το δεκάλεπτο,- Απεργούν  ναυτεργάτες σε 17 Ελληνικά καράβια που βρίσκονται σε εγγλέζικα λιμάνια.- Πανεργατική Απεργία στο Γύθειο.- Στις επαναληπτικές εκλογές στις Σέρρες, βγαίνει κόκκινος Δήμαρχος ο Μενύχτας.- Συλλαλητήρια 7.000 εργαζομένων στη Θεσσαλονίκη κατά των ξένων εταιριών.- Δικάζεται στις 27/3 ο αντιφασίστας λογοτέχνης Καρβούνης, επειδή μετέφρασε τη  «καστανή Βίβλο».- Και μέσα σ’ όλα αυτά συνέρχεται το 5^ο Συνέδριο του ΚΚΕ και εγκρίνει τις αποφάσεις της 6^ης ολομέλειας για το χαρακτήρα της Επανάστασης στην Ελλάδα !!! Απρίλης .- Έρχεται στη Καλαμάτα ο Επόπτης εργασίας από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας Παπαδημητρίου, για την επίλυση του ζητήματος  με το σιλό στο λιμάνι. Οι λιμενεργάτες επιμένουν να ζητούν τη δημιουργία Ταμείου Συντάξεως Φορτοεκφορτωτών με σκοπό να συνταξιοδοτηθούν οι υπερήλικες και αξιώνουν να τους καταβληθούν 8 δραχμές για κάθε τόνο εκφορτούμενου σίτου, αναδρομικά από το 1928. Οι Κυλινδρόμυλοι αντιπροτείνουν 5 δραχμές ανά τόνο χωρίς αναδρομικά. Οι λιμενεργάτες αρνούνται και ετοιμάζονται για απεργία. Άνεργοι αρτεργάτες διαδηλώνουν στην Αθήνα, ζητώντας αυξήσεις των επιδομάτων του ΤΑΑ.- Στάση εργασίας των υαλουργών στο εργοστάσιο λιπασμάτων στο Πειραιά.- Άνεργοι στο Πειραιά συγκεντρώνονται έξω από το Δήμο , ζητώντας πασχαλινό επίδομα, η αστυνομία  επιτίθεται, νεκρός ένας  γέρος άνεργος και τραυματίες.- Συγκρούσεις απεργών αρτεργατών και αστυνομίας στη Θεσσαλονίκη.- Δικάζεται στη Καβάλα ο «κόκκινος» Δήμαρχος και το Συμβούλιό του καιι καταδικάζονται πέντε σύμβουλοι σε 15 χρόνια φυλακή και εξορία.- 24ωρη απεργία καπνεργατών και τσαγκάρηδων.- Επιδρομή στο Ριζοσπάστη. Κατάσχεται ο ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΑΣ.- Μάης Οι εργάτες Αθήνας , Πειραιά, Βόλου, Λάρισας , Πάτρας , Καλαμάτας, Σερρών, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, γιορτάζουν με 24ωρη απεργία τη κόκκινη Πρωτομαγιά. Μαχητικές εκδηλώσεις στους δρόμους.- Κυριακή 6 Μαΐου. Σύσκεψη στη Νομαρχία της Καλαμάτας, για την αντιμετώπιση της απεργίας των λιμενεργατών και τη λήψη μέτρων προστασίας των εγκαταστάσεων της Ευαγγελίστριας. Ισχυρή δύναμη χωροφυλακής και στρατιωτών  «πιάνει θέσεις» στο λιμάνι.- Μαΐου 7.- Οι λιμενεργάτες της Καλαμάτας, αποφασίζουν απεργία και στέλλουν αντιπροσώπους στην Αθήνα για διαπραγματεύσεις με τον Υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας Στεφανόπουλο.- Μαΐου 8.- Το « Κίνημα της Καλαμάτας». Απεργούν οι Λιμενεργάτες και μυλεργάτες της Καλαμάτας, συγκρούονται με στρατό και αστυνομία , δολοφονούνται εφτά εργάτες .

 ( Το παραπάνω κείμενο και η συνέχεια γράφτηκαν το Γενάρη του 1974 και τμήμα του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα « ΜΑΧΗ»  την 29.11.1976 σε δύο συνέχειες  και ήταν κείνος ο αγωνιστής δημοσιογράφος Ξιάρχος που με προέτρεψε και δέχτηκε, κείνες τις δύσκολες εποχές, να δημοσιεύσει το κείμενο)