Κόμμα και έγκλημα

« Ιδού δύο ουδετέρα γένη παρά φύσιν συζευχθέντα και κρυπτογαμούντα  προς άλληλα εν τω προτύπω τούτω βασιλείω τω φέροντι το ιερόν της Ελλάδος όνομα… Οποία αντίφασις ! Κόμμα και έγκλημα ! Η ηθική αδελφοποιημένη την ατιμίαν, η επιστήμη την αμάθειαν, η φρόνησις την αφροσύνην, η πρόοδος την οπισθοδρόμησιν, η αγαθότης την κακίαν, ο Άδης τον παράδεισον. Κόμμα και έγκλημα ! Η δύναμις της αρετής συναλλασσομένη προς την δύναμιν της κακίας και υπογράφουσαι το συμβόλαιον της αλληλοβοηθείας. Ο Θεός συμβιβαζόμενος προς τον Διάβολον. 

Και όμως το Κόμμα και το έγκλημα, παρά  φύσιν εν Ελλάδι συζευχθέντα, βιούσιν αλληλοβοηθούμενα , αλληλοϋποστηριζόμενα και γεννοβολούντα καθημερινώς την αδικίαν, την παρακμήν, την ηθικήν και υλικήν του Κράτους εξάντλησιν και πάσαν ανομίαν, ενώ το τερατώδες και αφύσικον τούτο ανδρόγυνον αυξάνει και κραταιούται τρεφόμενον δι’ ανθρωπίνου αίματος και των δακρύων τόσων και τόσων χηρών και ορφανών μέχρισού  εξάντλησαν πάσαν άλλην μορφήν αλληλοφαγείας. Ήδη έχει τροφήν άφθονον και διατελεί  εις το άκρον άωτον της συζυγικής τρυφερότητος…».

Απόσπασμα από κείμενο ελευθεριακού, της πόλεως των Καλαμών, στοχαστή του έτους 1897,  όταν η πόλη δεν είχε ακόμα ηλεκτρικό ρεύμα, υπήρχε ακόμα το «νησάκι» στο Δέλτα του τότε ρέοντος  Νέδοντος,  ισχυρό κίνημα "ουτοπικών σοσιαλιστών"  είχε αναπτυχθεί στη πόλη, ενώ οργανωμένες ομάδες αναρχικών, δρούσαν στο Νησί και τα Φιλιατρά,  από το έτος 1874.